Dalam tempoh kurang daripada tiga bulan, tepat pada penghujung tahun 2013, kita akan mengalami perubahan besar dan dahsyat dalam sistem kewangan. Pengawasan sistem perbankan yang kini dijalankan oleh Bank Indonesia (BI) akan dipindahkan ke Agensi Jasa Kewangan (OJK) selaras dengan perintah Undang-undang No. 2. 21.
Setakat ini, proses pemindahan fungsi Kementerian Kewangan iaitu pasaran modal (BAPPAM) dan institusi kewangan berjalan lancar. Ini adalah pelaburan yang baik dan bukti bahawa organisasi perkhidmatan kewangan mampu melakukan peralihan yang baik.
Walau bagaimanapun, pemindahan bank memerlukan lebih perhatian dan tenaga. Dalam tempoh 2008-2011, jumlah aset bank perdagangan meningkat daripada 2,310.6 trilion rupiah kepada 3,652.0 trilion rupiah pada 2011. Dengan perkembangan ini, bahagian kredit dalam membiayai ekonomi juga meningkat. Pada akhir tahun 2011, nisbah nilai pinjaman yang dikeluarkan kepada KDNK adalah kira-kira 30%.
Strategi dan cabaran OJK
Itulah sebabnya semua cabaran yang sedang dan akan dihadapi dalam proses peralihan mesti diterokai secara mendalam dan segera dicari untuk jangkaan dan penyelesaian. Apakah cabaran dan penyelesaian untuk menangani cabaran ini?
Cabaran
Pertama ialah jumlah sumber manusia (SDM) yang terhad. Usaha sedang dibuat untuk memujuk kakitangan BI, khususnya penyeliaan perbankan, untuk berpindah ke Lembaga Perkhidmatan Kewangan.
Masalahnya ialah proses pemindahan ini adalah secara sukarela, bukan wajib. Terdapat risiko jika tidak cukup kakitangan BI yang ingin berpindah nanti, peralihan akan menghadapi krisis jumlah pekerja.
Masalahnya bukan hanya dari segi bilangan, keupayaan tenaga manusia adalah satu cabaran tersendiri. Terdapat permintaan untuk sistem kawal selia bersepadu untuk menangani pelbagai sektor perkhidmatan kewangan. Manakala pengalaman HR setakat ini adalah menjalankan penyeliaan jabatan berdasarkan bidang berkaitan. Sebagai contoh, BAPEM hanya menyelia pasaran modal, institusi kewangan menyelia dana insurans dan pencen, serta penyeliaan perbankan.
Kedua, isu budaya dan proses kerja. Sebagai sebuah organisasi baharu yang terbentuk daripada gabungan organisasi terdahulu yang berbeza, perbezaan dalam budaya kerja dan proses kerja setiap pekerja adalah begitu kuat sehingga ia mesti segera disepadukan ke dalam budaya dan proses kerja baharu.
Ini adalah perkara biasa dalam proses pembentukan organisasi baru, terutamanya yang dibentuk bukan secara organik tetapi hasil daripada penggabungan. Walau bagaimanapun, cabaran ini mesti diatasi secara beransur-ansur. Organisasi perkhidmatan kewangan dijangka mempunyai budaya dan proses kerja tersendiri yang mesti dipatuhi oleh semua pekerja. Budaya kerja dan proses kerja organisasi lama mesti ditinggalkan dan digantikan dengan budaya baru. Kerana dengannya, proses organisasi dapat dilaksanakan dengan berkesan.
Yang ketiga ialah ketersediaan data yang baik boleh dipercayai. Infrastruktur data tersebut masih dimiliki oleh BI dan Perbadanan Insurans Deposit (LPS). Malah apabila penyeliaan dipindahkan dari penghujung 2013, data juga akan dipindahkan ke OJK. Walau bagaimanapun, pemindahan mengambil masa, yang tidak pantas. Lebih-lebih lagi, ia bukan sahaja soal penghantaran, tetapi apa yang lebih penting ialah memahami data, cara membaca data.
Dalam proses pemantauan dan pengawalseliaan, data adalah kritikal. Anda boleh bayangkan bagaimana proses pemantauan dan membuat keputusan boleh dilakukan tanpa ketersediaan data yang mencukupi. Data menjadi asas untuk membuat keputusan yang tepat dan tepat.
Strategi
Ketiga-tiga cabaran ini merujuk kepada keadaan dalaman. Ya, cabaran terbesar ialah persediaan dalaman organisasi dan infrastruktur sokongan supaya dapat menjalankan tugas dan tanggungjawabnya.
Hal ini berkaitan dengan hakikat bahawa organisasi perkhidmatan kewangan merupakan organisasi baharu yang telah dibentuk dalam masa yang agak singkat, sedangkan tugas dan tanggungjawabnya adalah banyak. Ia seperti sebuah badan super dalam menyelia dan mengawal selia institusi perkhidmatan kewangan.
Kejayaan organisasi perkhidmatan kewangan setakat ini dalam melaksanakan proses peralihan yang agak lancar dan bergelora harus dipuji. Ini menunjukkan bahawa proses dan lembaga melakukan sesuatu yang betul.
Memandangkan cabaran yang diterangkan sebelum ini, beberapa strategi boleh dilaksanakan.
Pertama, dalam kes sumber manusia, langkah terpantas untuk mengatasi kekurangan tenaga kerja adalah dengan merekrut dari luar. Banyak pihak, daripada institusi perkhidmatan kewangan, ahli akademik dan institusi kerajaan, mempunyai kebolehan dan pengalaman dalam menguruskan institusi perkhidmatan kewangan, yang boleh menjadi sangat berguna. Mereka mesti dijemput untuk menyertai melalui proses pemilihan terbuka.
Ia harus dilakukan untuk pekerja Penilaian Dan Pemetaan Sumber manusia dengan tujuan menilai di mana kekurangan orang yang mendesak untuk diisi dan untuk mengetahui potensi pekerja yang boleh digunakan untuk mengisi jawatan kosong.
Apa yang penting ialah bagaimana kakitangan BI, khususnya penyeliaan bank, akan bersedia untuk bergerak apabila fungsi penyeliaan dipindahkan daripada BI. Kami tahu bahawa langkah ini adalah sukarela.
Oleh itu, organisasi perkhidmatan kewangan perlu proaktif dan mengambil peluang dengan menawarkan faedah perpindahan kepada pekerja BI. Faedah ini bukan sahaja dari segi kewangan tetapi juga berkaitan dengan peluang untuk pembangunan peribadi.
Kedua, mengenai budaya kerja dan proses kerja, pemimpin perlu Nada dari atas dan sosialisasi budaya kerja yang meluas. kenapa? Kerana tanpa mesej kepimpinan, adalah sukar untuk pekerja menerima budaya kerja baharu – pekerja sudah mempunyai budaya kerja lama dari organisasi terdahulu yang sangat mereka harapkan.
Kini sudah ada jawatankuasa etika, satu perkara yang baik kerana jawatankuasa ini boleh menjadi penggerak dan bukti kesungguhan pelaksanaan nilai-nilai yang ditetapkan oleh pihak pengurusan OJK. Nilai adalah unsur budaya kerja baharu.
Sebagai sebuah organisasi baru, proses kerja secara umumnya masih tidak lengkap dan pekerja membawa proses kerja dari organisasi lama yang tidak semestinya sesuai. Cara untuk melakukannya ialah dengan mengatur prosedur operasi standard (SOP) bagi setiap proses kerja. SOP ini boleh dibuat baharu atau diubah suai daripada proses sedia ada yang diguna pakai berdasarkan syarat baharu.
Dengan SOP, proses kerja disusun mengikut piawaian baharu yang dikehendaki. SOP mesti diluluskan oleh semua pihak yang berkepentingan, supaya penilaian menyeluruh dilakukan sebelum sesuatu proses dilaksanakan.
Untuk memastikan proses dijalankan mengikut SOP, perlu diwujudkan fungsi jaminan kualiti (QA) yang bertujuan untuk menilai dan menambah baik semua proses kerja secara berkala. SOP adalah asas penilaian QA.
Ketiga, dalam kes data, ia adalah proses yang tidak boleh cepat kerana memerlukan masa untuk memahami data. Perkara yang paling praktikal untuk dilakukan ialah bekerjasama dengan BI sebagai pihak yang menguruskan data. Kursus ranap tentang cara membaca dan menganalisis data institusi kewangan adalah penting.
Di samping itu, kerana data sangat kritikal, kepimpinan mesti membangunkan pelan hala tuju pembangunan pangkalan data yang komprehensif. Seiring dengan tugas dan tanggungjawab melaksanakan pemantauan bersepadu, pangkalan data juga mesti direka bentuk untuk disepadukan. Maksudnya, sekiranya sesebuah institusi kewangan mempunyai perkhidmatan kewangan (kumpulan) yang berbeza, data di OJK sepatutnya boleh mengumpul dan menyediakan data. Jangan benarkan, fungsi mesti disepadukan, manakala data yang dimiliki masih bersifat separa.
Ini sebenarnya bukan proses yang mudah kerana ia memerlukan kunci khas yang boleh menghubungkan pemilikan bersama antara institusi perkhidmatan kewangan. Walau bagaimanapun, kini semua kawalan kewangan berada di bawah satu bumbung, proses mengenal pasti pemilikan silang seharusnya menjadi lebih mudah.
OJK menghadapi cabaran yang sukar. Besarnya tanggungjawab dan kerumitan industri yang mesti diawasi menjadikan tugas itu amat sukar. Walau bagaimanapun, pengalaman setakat ini menunjukkan bahawa Pihak Berkuasa Perkhidmatan Kewangan telah berjaya menguruskan proses integrasi antara badan kawal selia yang berbeza dengan agak lancar. Proses pemindahan pengawasan perbankan daripada BI yang akan dilakukan pada penghujung tahun 2013 ini diharap dapat dilakukan secara perlahan-lahan agar jangkaan Undang-undang Pengawasan Institusi Perkhidmatan Kewangan Bersepadu dapat dipenuhi.
Artikel Kewangan:
Disiarkan dalam akhbar KONTAN 08 Oktober 13
