Dinamika dalam masyarakat mesti berlaku, proses sosial dalam kehidupan manusia pastinya tidak dapat dipisahkan daripada pelbagai perubahan. Perubahan sosial boleh mempengaruhi sistem sosial, corak tingkah laku, nilai dan sikap dalam sesuatu kumpulan sosial.
Perubahan sosial ialah perubahan yang berlaku dalam sistem sosial, fungsi sosial dan struktur yang wujud dalam kumpulan sosial. Perubahan budaya juga boleh berlaku dalam masyarakat terbuka, perubahan budaya ialah perubahan unsur budaya manusia.
Perubahan budaya boleh muncul dalam masyarakat dan menghasilkan perkara baru seperti objek, kraf, artifak, dan idea. Walaupun perubahan sosial dan perubahan budaya mempunyai makna yang berbeza, ia adalah berkaitan kerana perubahan budaya boleh membawa kepada perubahan sosial dalam masyarakat.
Perubahan sosiobudaya yang berlaku dalam masyarakat tidak terlepas daripada arus pemodenan dan perubahan zaman. Banyak faktor yang menjadi punca kepada perubahan sosiobudaya, umumnya terdapat dua faktor iaitu faktor luaran dan faktor dalaman.
Faktor yang mendorong perubahan budaya sosial
Perubahan sosiobudaya yang berlaku dalam masyarakat tidak dapat dipisahkan daripada faktor-faktor yang menyebabkan perubahan pesat ini berlaku. Terdapat dua jenis faktor yang mendorong perubahan sosiobudaya iaitu pertama faktor dalaman atau faktor dalaman dan kedua faktor luaran atau faktor luaran.
faktor dalaman
Pertumbuhan penduduk di sesuatu wilayah atau wilayah boleh menjadi salah satu faktor yang menggalakkan perubahan sosiobudaya.
Faktor pekerjaan yang tidak seimbang dengan jumlah penduduk boleh memaksa orang ramai berhijrah dan menetap di kawasan lain untuk mencari pekerjaan. Ia boleh menggalakkan perubahan sosiobudaya.
- Teknologi dan pemodenan
Sains dan teknologi yang terus berkembang juga boleh menjadi faktor yang mendorong perubahan sosiobudaya. Teknologi merupakan salah satu faktor yang boleh mengubah sistem interaksi sosial, contohnya dengan kewujudan media sosial. Dewasa ini, teknologi turut memainkan peranan penting terutamanya memudahkan kerja dalam pelbagai bidang.
Konflik ialah perbezaan kepentingan antara kumpulan dalam masyarakat. Contohnya, wujudnya ketidaksamaan kelas sosial. Konflik ini boleh menyebabkan perubahan sosiobudaya, ia boleh berlaku secara perlahan atau cepat.
Salah satu contohnya ialah perubahan dalam pendidikan di beberapa bahagian di Indonesia, yang kini melaksanakan sistem zon sekolah.
Pemberontakan sedikit berbeza daripada konflik, tetapi ia berlaku dengan cepat dan menjadi gerakan untuk perubahan.
Pemberontakan, revolusi atau pembaharuan secara amnya adalah untuk kepentingan bersama masyarakat. Ini serta-merta mewujudkan perubahan sosio-budaya.
punca asing
Bencana alam adalah perkara yang sukar dielakkan, kejadian ini sering menyebabkan manusia berpindah dan menetap di satu kawasan ke kawasan yang lain. Dengan pergerakan penduduk ini, penduduk baru secara automatik mewujudkan penyesuaian sosial dan kemungkinan perubahan sosio-budaya adalah sangat tinggi.
Peperangan yang berlaku antara dua atau lebih negara mewujudkan perubahan dalam sistem sosial. Pihak yang menang akan membawa ideologi baru dan menerapkannya kepada orang yang kalah.
Pengaruh budaya lain boleh menjadi faktor luaran yang mendorong perubahan sosiobudaya. Jika budaya baru itu mempunyai tahap yang lebih tinggi, boleh jadi proses peniruan budaya boleh memusnahkan kewujudan budaya asal.
Faktor yang menghalang perubahan sosiobudaya
Selain faktor menggalakkan perubahan sosiobudaya, terdapat juga beberapa faktor yang sebenarnya menghalang berlakunya perubahan sosiobudaya.
- Pertumbuhan sains yang perlahan
Kurangnya perkembangan sains dalam sesebuah masyarakat, sama ada kerana kemunduran sistem pendidikan atau kerana masyarakat tertutup kepada ilmu-ilmu baru, boleh menjadi penghalang kepada perkembangan sosio-budaya.
- Kurang interaksi sosial
Kekurangan komunikasi dan interaksi sosial antara kumpulan sosial boleh menghalang maklumat tentang perkara baru termasuk sains dan teknologi. Ini boleh menjadi penghalang untuk merealisasikan perubahan budaya dan sosial dalam masyarakat.
Cara berfikir masyarakat tradisional boleh menjadi faktor menghalang kemasukan ilmu dan budaya baharu, walaupun budaya baharu ini boleh meningkatkan aspek kehidupan masyarakat yang berbeza.
Egoisme ialah sikap yang boleh berlaku dalam diri individu atau kumpulan, faktor ini sering menjadi penghalang kepada perubahan sosiobudaya. Individu dan kumpulan yang mempunyai kepentingan tertentu biasanya cuba menghalang perubahan baharu yang boleh mengganggu kepentingan mereka.
Faktor kepentingan ini sering berlaku dalam sistem kerajaan, baik di peringkat terendah mahupun tertinggi. Faktor ini sering dikaitkan dengan rasuah.
Wujudnya kebimbangan atau prejudis terhadap budaya dan ilmu baru yang seolah-olah menjadi faktor menghalang berlakunya perubahan sosio budaya. Ini mungkin disebabkan oleh ketakutan untuk mengubah integrasi sosial.
Halangan ideologi boleh disekat kerana penolakan kerana budaya baru itu bertentangan dengan ideologi masyarakat.
Tabiat atau adat sebagai perkara mutlak boleh menjadi penghalang kepada perubahan sosial. Walaupun perubahan sosiobudaya yang berlaku boleh membawa perubahan ke arah kebaikan, orang yang beranggapan adat adalah mutlak menolak perubahan.
