Hujan ialah jumlah hujan yang turun di sesuatu kawasan, dalam tempoh masa tertentu, dan diukur dalam milimeter. Curahan hujan di sesuatu wilayah atau negara juga dipengaruhi oleh beberapa faktor antaranya topografi, latitud, arah mata angin dan sumber air.
Terletak di sepanjang khatulistiwa, Indonesia mempunyai taburan hujan yang agak tinggi, dengan purata hujan 2702 mm setahun. Malah Indonesia menduduki tempat kesembilan sebagai negara yang mempunyai taburan hujan yang tinggi.
Dengan iklim tropika, Indonesia mempunyai takungan air panas, yang menjadikan Indonesia mudah dibanjiri hujan. 81% daripada keseluruhan kawasan Indonesia diliputi oleh air suam. Musim hujan di Indonesia bermula dari Disember hingga Mac, bahagian barat dan utara Indonesia mempunyai lebih banyak hujan berbanding wilayah lain.
Badan Meteorologi, Klimatologi dan Geofizik Pusat (BMKG) mengumumkan antara faktor yang menyebabkan Indonesia mengalami taburan hujan yang tinggi ialah fenomena La Nina. Pada tahun 2021, beberapa bahagian di Indonesia akan mengalami hujan yang sangat lama akibat La Nina.
Tetapi bukan sahaja La Nina menjadi punca hujan tinggi di Indonesia, terdapat beberapa sebab lain mengapa Indonesia mempunyai hujan yang tinggi. Berikut adalah sebab dan penjelasannya.
Ayunan Julian Gila (MJO)
MJO adalah salah satu sebab mengapa Indonesia mempunyai hujan yang tinggi, ini kerana Indonesia terletak di kawasan tropika Pasifik. MJO telah dicadangkan oleh Roland Madden dan Paul Julian, pada tahun 1971 kedua-dua penyelidik ini menemui ayunan atau getaran berkala di rantau Pasifik tropika.
MJO atau Madden Julian Oscillation ialah sistem berayun yang berlaku di antara atmosfera dan lautan. Ayunan ini bergerak dari barat ke timur mengelilingi Benua Maritim Indonesia (BMI) dalam tempoh 30 hingga 60 hari.
Fenomena MJO banyak berlaku dan dilihat di sekitar selatan Lautan Hindi di sebelah timur dan merentasi kawasan Australia dan barat Pasifik. Kehadiran fenomena MJO memberi kesan kepada Indonesia sehingga mempunyai taburan hujan yang tinggi pada musim hujan.
Fenomena MJO melanda Indonesia dari bulan Jun hingga Ogos, kesan yang berlaku ialah:
- Terdapat perubahan dalam tempoh basah dan kering.
- Terdapat perubahan pada musim monsun.
- Terdapat perubahan dalam aktiviti ribut tropika.
Dalam tempoh Disember hingga Februari, MJO juga mempunyai kesan berikut:
- Terdapat perubahan dalam tempoh basah dan kering.
- Pengembangan jisim lembapan tropika ke arah latitud yang lebih tinggi menyebabkan hujan lebat di rantau ini. Latitud tengah.
- Terdapat perubahan pada musim monsun.
- Terdapat perubahan dalam aktiviti ribut tropika.
- ENSO berubah melalui gelombang Kelvin di lautan.
La Nina
La Nina pastinya memberi impak yang sangat tinggi terhadap hujan di Indonesia, La Nina merupakan fenomena alam yang disebabkan oleh dinamik antara paras laut dan atmosfera di Lautan Pasifik tropika.
Apabila suhu permukaan laut di Pasifik tropika lebih sejuk daripada biasa di bahagian tengah dan timur, dan terdapat perubahan dalam peredaran atmosfera atas, peningkatan angin perdagangan timur akan menjadi lebih kuat daripada biasa, dan ini boleh berlaku untuk beberapa kes. berbulan-bulan.
La Nina menjejaskan corak cuaca global di negara tropika seperti Indonesia, di mana taburan hujan tertinggi pada bulan Oktober hingga November.
Benih siklon tropika
Ribut tropika ialah ribut kuat dengan purata radius 150 hingga 200 km. Ribut tropika terbentuk di atas lautan akibat suhu permukaan laut yang hangat (26.5 darjah Celsius). Angin kencang berpusar di sekitar pusat ribut, membawa tiupan lebih 40 batu sejam.
Benih ribut tropika ini boleh meningkatkan jumlah awan hujan yang menghasilkan hujan lebat, impak kepada masyarakat berhampiran pusat ribut tropika ialah hujan lebat berterusan dan angin kencang.
Fenomena siklon tropika mempunyai nama yang berbeza di setiap wilayah, contohnya di Lautan Pasifik dipanggil taufan, di Australia dipanggil Willy-Willy dan di Filipina dipanggil Baguio.
Zon Penumpuan Intertropika (ITCZ)
ITCZ adalah hasil pertemuan angin perdagangan yang berasal dari Hemisfera Utara dengan angin Hemisfera Selatan, kemudian mengelilingi khatulistiwa Bumi.
Perlanggaran angin yang berlaku membentuk awan yang menghasilkan hujan di sekitar kawasan tersebut. Selain hujan lebat, ITCZ juga menyebabkan hujan berterusan.
Perlu diingatkan bahawa fenomena ITCZ tidak berlaku hanya di satu kawasan dan tidak kekal, tetapi ia boleh mengubah kawasan bergantung kepada pergerakan tahunan matahari.
Indonesia sendiri melalui ITCZ pada bulan Januari, jadi cuaca akan lebih panas pada bulan Januari, menyebabkan peningkatan jisim udara dan lebih banyak hujan.
monsun Asia
Monsun adalah angin yang datang secara berkala iaitu selama tiga bulan ke wilayah Indonesia. Fenomena monsun ini meningkatkan jisim udara lembap dan menjejaskan taburan hujan di beberapa wilayah di Indonesia.
Terdapat dua jenis monsun yang mempengaruhi jumlah hujan di Indonesia iaitu monsun musim panas Asia dan monsun musim sejuk Australia, kedua-duanya berlaku serentak sekitar Januari dan Februari.
Suhu panas di aras laut
Suhu permukaan laut yang lebih panas disebabkan oleh 2 faktor, cahaya matahari dan pertemuan arus lautan yang hangat. Peningkatan suhu permukaan laut boleh meningkatkan penyejatan dan dengan mudah mencipta awan hujan.
Sejatan ini juga mempengaruhi jumlah taburan hujan sehingga menjadi lebih daripada biasa dan selain itu ia boleh mewujudkan ombak ribut di laut dan ribut tropika di beberapa kawasan.
Peningkatan suhu permukaan laut boleh mencetuskan ribut La Niña yang lebih besar dan lebih lama.
