Peristiwa Malari adalah demonstrasi pelajar yang berakhir dengan rusuhan dan menjadi salah satu peristiwa paling gelap era Orde Baru. Kejadian malaria ini berlaku pada 15 Januari 1974, apabila seorang Perdana Menteri Jepun, Tanaka Kakui, melawat Indonesia.
Para pelajar menyambutnya dengan demonstrasi termasuk rusuhan, pembakaran dan rompakan. Daripada peristiwa malaria ini, banyak kesan yang telah berlaku baik dalam kerajaan mahupun masyarakat, di sini disebutkan 6 kesan yang berlaku daripada kejadian malaria antaranya:
1. Pembubaran pembantu peribadi Presiden
Selepas insiden Malari, jawatan Pembantu Peribadi Presiden, atau ASPRI, telah dibubarkan. Pembantu Peribadi atau ASPRI ini ditubuhkan oleh Presiden Suharto dan ditugaskan untuk membantu Presiden dalam memimpin kerajaan.
Pelaksanaannya dilakukan melalui hubungan peribadi presiden dengan pegawai atau institusi rasmi atau swasta. Anggota ASPRI termasuk Mejar Jeneral Ali Murtopo, Mejar Jeneral Sudjuno Homerdani, Mejar Jeneral Tjokropranolo dan Lt. Jeneral Sorio.
2. Pemecatan panglima Kupkametib Sumitro
Kesan daripada insiden malaria berikutnya ialah penyingkiran Suharto daripada jawatan komander Jawatankuasa Koperasi. Jeneral Sumitro adalah timbalan komander angkatan tentera, komander Kupkametib pada permulaan tempoh perintah baru.
Pada tahun 1973, Soemitro memulakan kerjayanya sebagai komander kopkamtib, melawat universiti dan menyampaikan ideanya kepada pelajar untuk menjadikan mereka lebih kritis terhadap kerajaan.
Ini ditentang keras oleh Ali Muertopo, maka Presiden Suharto mengumpulkan jeneralnya dan Sumitro berkata beliau sama sekali tidak berniat untuk mengganggu pemerintahan Presiden Suharto. Pada 2 Januari 1975, satu sidang media telah diadakan dan beliau memaklumkan kepada media bahawa tiada pertikaian atau masalah dalam tentera.
Walau bagaimanapun, ini sama sekali tidak menghalang pelajar daripada mengambil langkah untuk mengadakan demonstrasi. Demonstrasi pelajar masih berterusan, meminta kerajaan menurunkan harga, membubarkan pembantu presiden, dan melaksanakan pegawai rasuah.
3. Pengaruh kepada akhbar
Selain kesan kepada kerajaan, kejadian ini turut memberi kesan kepada akhbar. Ini kerana Presiden Suharto mengambil langkah menindas dengan menutup media massa secara paksa kerana disyaki menghasut orang ramai membenci Jepun.
Bukan itu sahaja, Presiden Suharto juga percaya bahawa akhbar itu sendiri tidak berfungsi secara seimbang, kerana berita yang disampaikan telah menyemarakkan sentimen anti-Jepun, yang menyemarakkan lagi tindakan pelajar 15 Januari 1974.
Kumpulan media yang diharamkan oleh Menteri Penerangan ketika itu ialah Harian Kami, Abadi, Indonesia Raya, Nusantara dan Garis Panduan.
4. Kesan terhadap hubungan diplomatik antara Indonesia dan Jepun
Insiden malaria merupakan peristiwa penting bagi orang Jepun. Memandangkan kajian rantau Asia Tenggara mula berkembang di Jepun, dan kerajaan Jepun menganggap kepentingan belajar di Indonesia supaya pelanggan persendirian mereka dapat memperoleh pengetahuan yang mencukupi sebelum menjalankan perniagaan di Indonesia.
5. Ia mengambil nyawa, rusuhan dan rompakan
Kejadian itu turut memberi kesan besar kepada masyarakat kerana meragut banyak nyawa daripada kecederaan hingga kematian. Kira-kira 11 orang terbunuh, 300 orang cedera dan 775 orang telah ditangkap.
Sebabnya, bukan sahaja orang kehilangan nyawa, malah kejadian yang berlaku pada 24 Januari 1353 menyebabkan pelbagai kereta dan motosikal rosak serta bangunan awam yang rosak dan dibakar oleh penunjuk perasaan.
Rusuhan itu dilakukan oleh pelajar dan pekerja yang mula menyerbu Bazar Sanen, Jalan MH Thamrin dan Blok M. Rusuhan bermula dengan pembakaran dan rompakan kereta buatan Jepun.
6. Kesan kepada kehidupan pelajar di kampus
Kesan kejadian Malari turut dirasai oleh pelajar di kampus universiti itu. Ini kerana insiden itu mendapat reaksi yang sangat serius daripada Presiden Suharto kerana dianggap telah menggugat kewibawaan kerajaan Orde Baru.
Selepas kejadian ini, dasar Orde Baru diguna pakai yang menjejaskan kehidupan gerakan mahasiswa di kampus, antaranya:
- Kerajaan akan membuat langkah kawalan kepada Majlis Pelajar dan Perhimpunan Majlis Pelajar (MPM).
- Kerajaan Orde Baru Keputusan Kerajaan Bil 028/U/1974, yang mengandungi garis panduan kerajaan memperkasakan kehidupan universiti.
- Normalisasi kehidupan kampus dan penubuhan BKK (Lembaga Penyelarasan Pelajar).
- Pemansuhan kemerdekaan institusi pelajar dalam universiti.
- Pemecatan presiden Universiti Indonesia.
