Konflik atau konflik adalah sesuatu yang hampir selalu berlaku dalam lingkungan sosial masyarakat, seolah-olah sudah menjadi makanan seharian. Konflik boleh berlaku kepada sesiapa sahaja, di mana-mana, pada bila-bila masa.
Suarjuno Sokanto berpendapat bahawa konflik sosial adalah proses sosial yang dilakukan oleh individu atau kumpulan untuk mencapai tujuan tertentu melalui penentangan terhadap pihak lain, kadangkala disertai dengan ancaman atau kekerasan.
Konflik mempunyai pelbagai punca, antaranya perbezaan minat, budaya, status sosial, dan boleh juga berlaku akibat perubahan sosial.
Setiap fenomena sosial pasti memberi kesan yang berbeza kepada setiap pihak yang mengalaminya. Begitu juga konflik sosial yang membawa kesan positif dan negatif. Walaupun konflik sosial adalah sesuatu yang cenderung dielakkan oleh masyarakat, konflik sosial juga mempunyai pelbagai kesan positif yang memberi manfaat kepada setiap anggota masyarakat.
Beberapa kesan positif konflik sosial ialah ia dapat meningkatkan rasa solidariti antara ahli kumpulan, mewujudkan norma baharu, dan menggalakkan pihak yang berkonflik untuk berkompromi.
Dalam kehidupan bermasyarakat, terdapat pelbagai jenis atau bentuk konflik sosial. Berikut adalah penjelasan dan contoh.
1. Konflik yang membina
Konflik konstruktif ialah konflik yang disebabkan oleh perbezaan pendapat atau pandangan terhadap sesuatu masalah yang dihadapi antara satu sama lain.
Dalam proses ini, pihak yang terlibat bekerjasama untuk mencari penyelesaian yang tepat bagi menyelesaikan masalah dengan cepat.
Bentuk konflik ini boleh membawa kepada perubahan dan perjanjian baru yang lebih baik untuk kedua-dua pihak supaya dapat saling menguntungkan.
Contoh konflik yang membina
- Perselisihan pendapat antara pentadbir OSIS berhubung penganjuran acara seni persembahan di sekolah.
- Persaingan untuk perhatian pengguna yang berlaku antara dua atau lebih syarikat. Ini boleh menggalakkan syarikat untuk berinovasi dan mencipta produk berkualiti untuk pengguna.
- Pertandingan antara teater dan muzik ekstrakurikuler yang berlangsung di sekolah. Persaingan boleh menggalakkan kedua-dua pihak untuk menghasilkan lebih banyak karya dan pencapaian.
2. Konflik yang merosakkan
Konflik destruktif adalah konflik yang disebabkan oleh perasaan cemburu, iri hati, benci, dan dendam terhadap orang atau kumpulan lain.
Konflik yang merosakkan boleh membahayakan orang lain dan juga diri sendiri. Ini boleh berlaku kerana konflik bentuk ini menyebabkan konflik fizikal yang boleh menyebabkan kehilangan nyawa dan kerugian kewangan.
Contoh konflik yang merosakkan
- Pertembungan antara peminat kelab bola sepak dicirikan oleh tindakan huru-hara yang menyebabkan kerosakan dan kemalangan jiwa.
- Konflik antara Rusia dan Ukraine yang menyebabkan Rusia menyerang Ukraine pada 24 Februari 2022.
- Tragedi Trisakti pada 1998 menyaksikan tiga pelajar Universiti Trisakti maut dalam tembakan polis.
3. Konflik menegak
Konflik menegak ialah konflik yang berlaku akibat rasa tidak puas hati dan kekecewaan terhadap orang atau kumpulan lain yang mempunyai kedudukan yang lebih tinggi atau lebih rendah.
Dengan kata lain, konflik menegak adalah konflik di mana pihak yang mempunyai kedudukan atau kedudukan sosial yang tidak sama terlibat.
Contoh konflik menegak
- Konflik antara pemilik syarikat dan pekerja yang mahukan kenaikan gaji.
- Konflik antara pentadbir dan guru kerana kekurangan ketelusan dalam kewangan sekolah.
- Pertembungan antara penduduk setinggan dengan unit Polis Perkhidmatan Awam (Satpol PP).
4. Konflik mendatar
Di bawah adalah faktor-faktor yang menyebabkan konflik mendatar oleh Ranjbar.
- Cemburu berpunca daripada jurang ekonomi antara pendatang dan penduduk tempatan.
- Terdapat sikap saling mengakui atau menuntut sumber yang lebih terhad.
- Wujudnya sikap emosi suku kaum disebabkan oleh kaitan norma tradisional.
- Mudah dipengaruhi oleh perengsa yang menyebabkan pemberontakan.
- Kebangkitan radikalisme dan ekstremisme dalam kalangan penganut agama.
Dengan mengambil kira faktor-faktor di atas, boleh dikatakan konflik horizontal berlaku antara pihak yang mempunyai kedudukan yang sama atau seimbang dalam masyarakat. Bentuk konflik ini berkaitan dengan masalah primalisme dan isu SARA.
Contoh konflik mendatar
- Konflik Sumpit yang berlaku pada tahun 2001 antara suku Dayak dan suku Madura.
- Konflik Sampang berlaku antara dua kumpulan mazhab agama Islam iaitu Sunni dan Syiah.
- Konflik antara pelajar sekolah menengah dan profesional.
- Konflik antara petani jagung dan petani cili.
5. Konflik tersembunyi
Konflik terpendam ialah konflik yang tersembunyi, tertutup atau tidak muncul secara langsung dalam kehidupan manusia.
Kerana konflik jenis ini hanya diketahui dan dirasakan oleh pihak yang berkonflik. Jadi boleh dikatakan konflik tersembunyi ialah konflik yang berlaku antara manusia.
Contoh konflik tersembunyi
- Konflik keluarga suami isteri kerana gaji suami tidak mencukupi untuk menampung keperluan hidup seharian.
- Konflik dengan rakan sekerja kerana hutang yang tidak dibayar.
- Konflik dengan rakan sebaya yang disebabkan oleh buli di satu pihak (buli).
6. Percanggahan yang jelas
Konflik terbuka boleh ditakrifkan sebagai konflik terbuka yang diketahui umum. Bentuk konflik ini juga boleh menjejaskan keadaan hidup masyarakat yang lebih luas.
Kadangkala konflik ini disertai dengan tindakan keganasan yang boleh menyebabkan kehilangan nyawa dan kerosakan kemudahan awam.
Contoh konflik yang jelas
- Konflik antara Palestin dan Israel tidak pernah berakhir.
- Demonstrasi pelajar yang membawa kepada pertempuran dengan polis.
- Konflik Wadas timbul kerana masyarakat Wadas menolak rancangan kerajaan untuk melombong andesit.
