Perubahan suhu bumi, pencairan ais bumi, kerosakan terumbu karang dan penyakit kulit hanyalah sebahagian daripada kesan pelbagai pencemaran alam sekitar. Kualiti hidup semua organisma di bumi bergantung kepada keadaan air, udara dan tanah.
Di Indonesia, isu lingkungan dan pencemaran diatur dalam Undang-Undang RI No. 23 Tahun 1997 tentang Pengelolaan, pencemaran lingkungan adalah masuknya atau masuknya organisme hidup, zat, tenaga atau komponen lain ke dalam lingkungan atau perubahan tatanan lingkungan. Disebabkan oleh aktiviti manusia atau proses semula jadi.
Jadi pada dasarnya, semua pengurusan alam sekitar di Indonesia mempunyai payung undang-undang sehingga orang tidak boleh sewenang-wenangnya mendirikan industri tanpa memikirkan kesannya terhadap alam sekitar. Namun, pada hakikatnya kita masih berhadapan dengan pelbagai jenis pencemaran dan bukan sahaja dari industri, isi rumah juga menyumbang kepada pencemaran alam sekitar.
Jenis-jenis pencemaran air
Alam sekitar yang tercemar pastinya memberi kesan negatif kepada organisma hidup, terdapat 3 jenis pencemaran alam sekitar iaitu pencemaran air, pencemaran udara dan pencemaran tanah. Berikut adalah penjelasannya:
Pernafasan adalah keperluan semula jadi bagi semua makhluk hidup, itulah sebabnya udara memainkan peranan penting. Udara yang tercemar boleh memberi kesan negatif kepada manusia, piawaian pencemaran udara ditetapkan berdasarkan tahap atau jumlah karbon monoksida, sulfur dioksida, nitrogen dioksida, ozon dan zarah debu.
Udara merupakan salah satu elemen penting dalam kehidupan manusia dan makhluk hidup lain di bumi. Makhluk hidup memerlukan udara untuk bernafas. Oleh itu, udara yang kita sedut mestilah berkualiti.
Pencemaran udara berlaku akibat kemasukan bahan pencemar ke atmosfera dan akibatnya mengurangkan kualiti dan prestasi udara.
Piawaian pencemaran udara boleh ditetapkan berdasarkan lima bahan pencemar utama iaitu karbon monoksida (CO), sulfur dioksida (SO2), nitrogen dioksida (NO2), ozon (O3) dan zarah debu. Kebanyakan pencemaran udara berpunca daripada pelepasan kenderaan, industri, kebakaran, kebakaran hutan, serta kejadian semula jadi seperti letusan gunung berapi.
Kesan pencemaran udara termasuklah risiko penyakit pernafasan kepada manusia, risiko kanser dan hujan asid. Penipisan lapisan tanah juga merupakan ancaman kepada kemandirian hidupan liar.
Air bersih diperlukan untuk manusia dan semua makhluk hidup, air adalah sarana kehidupan yang tidak dapat dipisahkan dari kehidupan. Pencemaran air boleh berlaku di air sungai, air bawah tanah dan air laut. Pencemaran air berpunca daripada sisa industri, bahan yang mencemari air, termasuk merkuri, plumbum, kuprum, zink dan bahan kimia lain.
Pencemaran air laut boleh berlaku akibat tumpahan sisa minyak dan plastik yang mudah ditemui di lautan.
Kesan air tercemar ini tidak mudah dineutralkan dalam tempoh yang singkat, malah terkumpul dan boleh sampai ke rantai makanan yang akhirnya boleh menjejaskan kesihatan manusia.
Pencemaran tanah biasanya disebabkan oleh bahan kimia yang diserap oleh tanah, seperti sisa industri yang mengandungi bahan kimia, sisa mineral yang tidak terurai atau hampir tidak terurai oleh tanah.
Bukan sahaja sisa industri menjadi punca pencemaran tanah, malah sisa domestik turut memainkan peranan, seperti tapak pelupusan sisa mineral menjadi salah satu daripadanya.
Bahan buangan industri memberi kesan yang sangat buruk kepada tanah terutamanya industri yang melibatkan sisa logam atau mempunyai kandungan radioaktif. Kesannya terhadap kemandirian organisma hidup adalah sangat tinggi, dan pencemaran tanah mengambil masa yang lama untuk memperbaiki keadaan tanah untuk kembali sihat.
Kesan pencemaran tanah termasuk pengurangan nutrien tanah atau kehilangan tanah sedemikian rupa sehingga tanah tidak boleh diusahakan atau dibuat sesuai untuk kegunaan pertanian, yang terakhir menjejaskan tumbuhan malah tumbuh-tumbuhan boleh dikurangkan dan boleh memberi kesan langsung mengenai kemandirian hidupan liar. .
Cara mengatasi pencemaran tanah
Penggunaan bahan kimia dalam pertanian juga menyebabkan pencemaran tanah, penggunaan berterusan boleh terkumpul dan menjejaskan hasil pertanian secara negatif.
Memandangkan kepentingan peranan tanah untuk kehidupan dan kesan semasa pencemaran tanah yang boleh kita rasakan, berikut adalah beberapa cara untuk mengatasi pencemaran tanah.
- Pengurangan sisa mineral
Ia juga dipanggil sisa bukan organik Tapak sampah Sampah atau sisa yang tidak boleh diuraikan oleh tanah, seperti plastik, polistirena atau objek lain yang diperbuat daripada bahan yang sukar reput dan mengambil masa yang sangat lama.
Dengan mengurangkan penggunaan plastik sahaja, kita sebenarnya sudah cukup untuk mengatasi pencemaran tanah. Kitar semula pembungkusan plastik juga boleh menjadi penyelesaian, walaupun tabiat ini memerlukan sosialisasi masyarakat.
Sosialisasi sedang dijalankan untuk mengurangkan penggunaan plastik, dan beberapa wilayah di Indonesia telah melarang penggunaan beg plastik untuk membeli-belah.
- Tidak melakukan aktiviti pertanian yang melampau
Penggunaan tanah untuk pertanian memang dibenarkan, tetapi aktiviti pertanian atau ladang yang berlebihan juga harus dielakkan. Sebagai contoh, penebangan hutan untuk pertanian juga memerlukan pengiraan untuk mengekalkan kesihatan tanah.
Penggunaan baja kimia yang menyebabkan kehilangan nutrien tanah tidak lagi digalakkan untuk pertanian, kerana selain pencemaran tanah, ia menyebabkan mustahil untuk menanam tanaman alternatif selepas menuai tanah.
Adalah lebih baik menggunakan baja organik dan racun perosak yang selamat untuk tumbuhan dan tanah, walaupun harganya lebih tinggi, tetapi ia sebenarnya boleh menyokong sistem pertanian yang mampan.
Memandangkan banyak hutan ditukar kepada tanah pertanian, pemulihan atau penanaman semula boleh menjadi penyelesaian untuk mengurangkan pencemaran tanah. Penghutanan semula bukan sahaja membantu menyuburkan tanah tetapi juga membantu mengekalkan kandungan air dalam tanah.
Bioremediasi ialah kaedah untuk mengatasi pencemaran tanah dengan menggunakan mikroorganisma yang boleh menyuburkan tanah. Mikroorganisma ini boleh membantu tanah mempunyai pH yang betul, mengurangkan pencemaran tanah dan menjadikan tanah kembali subur.
Walau bagaimanapun, kaedah ini juga mempunyai beberapa halangan, iaitu ia memerlukan suhu dan kandungan nutrien yang betul yang diperlukan oleh mikroorganisma.
- Jangan tumpahkan atau tanam sisa ke tanah
Asingkan sisa mengikut jenisnya, contohnya asingkan sisa organik dan bukan organik dan jangan tanam sisa bukan organik di dalam tanah. Sisa plastik, logam dan bahan lain yang sukar diuraikan oleh tanah tidak boleh dibuang atau ditanam. Pergi ke tapak pelupusan sampah yang menerima sisa bukan organik untuk dikitar semula.
