Senangiri merupakan salah seorang ulama wilayah Jawa yang juga termasuk dalam Lembah Songo. Nama sebenar Sanan Giri ialah Mohammad Ain Al-Yaqin, tetapi beliau juga mempunyai nama lain seperti Raden Pako atau Joko Samudero.
Sunan Giri adalah pendiri kerajaan Giri Kedaton yang terletak di wilayah Gresik Jawa Timur. Selain seorang ulama dan pendakwah yang tidak pernah jemu menyebarkan simbol-simbol Islam, Sonan Giri juga merupakan raja bersama Prabhu Satmuthu di kerajaan Giri Kedaton yang bersinar.
Namun, peninggalan sejarah Sanangiri hanya diketahui oleh segelintir orang sahaja walaupun ia memberi impak yang besar kepada perkembangan Islam di Nusantara. Berikut adalah 4 artifak penuaan yang masih wujud dan harus diiktiraf, termasuk:
1. Kerajaan Giri Kedaton
Warisan sejarah pertama Sanan Gir ialah Kerajaan Gir Kidaton. Giri Kedaton merupakan salah satu kerajaan yang didirikan oleh Sunan Giri. Bukan sahaja sebagai istana, Giri Kedaton dijadikan sebagai pondok pesantren yang terletak di kawasan perbukitan.
Namun, Giri Kedaton hanya bertahan beberapa generasi sebagai kerajaan, kemudian menjadi pesantren. Giri Kedaton terletak di Gresik, tepatnya di kampung Sidomukti.
Tetapi malangnya, kod ini pada masa ini hanya rosak dan kod itu tidak lagi kelihatan asli. Kerana surau telah dibina di atas bangunan ini dan jalan menuju ke bukit telah diubah menjadi tangga.
2. Masjid Sanangiri
Warisan sejarah Sanangiri seterusnya ialah Masjid Sanangiri. Masjid Sanangiri yang terletak bersebelahan makam Sanangiri merupakan monumen bersejarah Sanangiri yang kini dikenali ramai. Seni bina Masjid Sanangiri agak unik, iaitu gabungan budaya Hindu dan budaya Islam yang boleh dilihat betul-betul di atas bumbung atau tengah Masjid Sanangiri.
3. Telogo Pegat
Telogo Pegat ialah sebuah tasik di Daerah Giri, Kebomas. Tasik Telago Pegat juga merupakan salah satu peninggalan Sunan Giri. Telogo Pegat bermaksud tasik mutlak dalam bahasa Jawa.
Tasik ini dibina oleh Sanan Giri untuk menampung keperluan air murid-muridnya dan tasik ini tidak pernah surut walaupun musim kemarau berpanjangan. Oleh itu, tasik ini merupakan salah satu tasik yang wajib dipelihara.
4. Muzium Sanan Giri
Warisan sejarah Sanangiri seterusnya ialah Muzium Sanangiri. Muzium Sunan Giri terletak berhampiran dataran bandar Gresik. Di dalam muzium ini terdapat beberapa lagi karya penuaan yang ramai orang tidak tahu, namun malangnya muzium ini tidak diselenggara dengan baik.
