Bencana alam ialah kejadian atau fenomena alam yang berlaku di hampir setiap negara termasuk Indonesia. Pelbagai jenis bencana alam seperti gempa bumi disebabkan oleh faktor yang berbeza.
Gempa bumi boleh berlaku akibat faktor semula jadi atau akibat aktiviti manusia. Bukan sahaja di darat, gempa bumi juga boleh dirasai di dasar laut, yang boleh mencetuskan satu lagi bencana yang lebih besar iaitu tsunami.
Tetapi dalam artikel ini, kita hanya akan mengkaji punca-punca gempa bumi di darat dan di laut. Sebelum membincangkan lebih lanjut mengenai punca gempa bumi, anda mesti memahami dahulu apa itu gempa bumi.
Apakah gempa bumi?
Gempa bumi ialah gegaran permukaan bumi secara tiba-tiba yang boleh menyebabkan kerosakan. Gempa bumi juga merupakan salah satu bencana alam yang berlaku apabila dua plat bumi bergesel antara satu sama lain dan tiba-tiba melepaskan tenaga dan menyebabkan getaran atau gegaran di permukaan bumi.
Bencana gempa bumi boleh diukur dengan seismometer dan untuk skala gegaran dirasai pada saat magnitud menggunakan skala Richter. Seperti fenomena alam lain, gempa bumi tidak berlaku begitu sahaja tanpa menyebabkan sesuatu.
Punca gempa bumi
Fenomena alam seperti gempa bumi adalah bencana yang tidak dapat diramalkan apabila ia berlaku, jadi anda mesti tahu apakah faktor yang boleh menyebabkan getaran di permukaan bumi.
Bagi anda yang tidak tahu apa punca gempa bumi, lihat dan baca artikel ini hingga habis, ok!
Permukaan bumi terdiri daripada plat tektonik. Apabila plat tektonik berlanggar dan bergesel antara satu sama lain, tenaga dibebaskan yang menyebabkan permukaan Bumi bergetar secara tiba-tiba. Anjakan plat bumi adalah punca paling biasa gempa bumi di kawasan yang berbeza.
Anjakan plat tektonik juga boleh berlaku di dasar laut dengan julat yang agak luas. Jika ini berlaku, ada kemungkinan berlaku gempa bumi di dasar laut dan tsunami. Anjakan plat tektonik yang menyebabkan gempa bumi ini sangat meluas dalam tsunami Aceh. Tsunami disebabkan oleh plat tektonik di dasar laut yang berlaku pada tahun 2004.
Punca-punca gempa bumi yang disebabkan oleh pergerakan plat bumi dipanggil gempa bumi tektonik. Gempa bumi seismik sering dirasai di berbagai wilayah Indonesia dan menjadi salah satu bencana alam.
Ini kerana Indonesia terletak di persimpangan tiga plat tektonik, plat Indo-Australia, plat Eurasia, dan plat Pasifik. Oleh itu, Indonesia telah menjadi kawasan yang rawan gempa bumi.
Pergerakan magma di dalam gunung berapi juga merupakan salah satu punca gempa bumi. Pergerakan magma jenis ini adalah petanda bahawa gunung berapi akan meletus dalam masa terdekat. Apabila aktiviti ini berlaku, permukaan bumi di dalam dan sekitar gunung bergegar dan kemudiannya berlaku gempa bumi.
Gempa bumi yang berlaku akibat aktiviti atau letusan gunung berapi biasanya dikenali sebagai gempa bumi gunung berapi. Julat gempa bumi gunung berapi biasanya terhad kepada keamatan yang berbeza-beza bergantung pada jarak dari gunung berapi yang meletus.
Sejarah menunjukkan Indonesia mengalami gempa bumi gunung berapi terkuat di dunia akibat letusan Gunung Krakatau pada tahun 1883 dengan magnitud 6 pada skala Richter, dan magnitudnya dirasai oleh beberapa negara.
Bukan sahaja sebagai tanda letusan gunung berapi, gempa bumi boleh berlaku pada bila-bila masa tanpa dapat diramalkan selagi gunung berapi itu aktif. Sekiranya tahap aktiviti gunung masih tinggi, kebarangkalian gempa bumi masih sangat tinggi.
Gempa bumi boleh berlaku disebabkan oleh fenomena alam lain yang mempengaruhi keadaan tanah, seperti tanah runtuh. Tanah runtuh ialah keruntuhan cerun dengan batu, tanah, serpihan dan gabungan ketiga-tiga ini.
Tanah runtuh juga boleh disebabkan oleh gempa bumi dan sebaliknya. Gempa bumi juga boleh disebabkan oleh tanah runtuh, kerana getaran bumi dan batuan yang tenggelam dirasai di permukaan bumi.
Pergerakan aktiviti tanah runtuh ini jelas menimbulkan getaran di permukaan bumi, sehingga tanah runtuh dianggap sebagai punca gempa bumi. Getaran yang disebabkan oleh tanah runtuh ini dipanggil gempa bumi runtuh atau bergolek, di mana jenis gempa bumi ini hanya memberi kesan kecil dan julatnya tidak besar.
Tetapi sekiranya berlaku gempa bumi diikuti dengan tanah runtuh atau sebaliknya, besar kemungkinan kerosakan akan menjadi sangat tinggi dan akan menyebabkan kehilangan nyawa.
Selain faktor semula jadi yang boleh menyebabkan kejutan atau getaran di permukaan bumi, manusia juga boleh menyebabkan gempa bumi berskala rendah. Gempa bumi yang disebabkan oleh manusia dipanggil seismicity teraruh.
Beberapa contoh gempa bumi yang disebabkan oleh aktiviti manusia termasuk pembinaan empangan atau takungan, bangunan pencakar langit, hingga ujian letupan berkuasa tinggi seperti bom atom atau nuklear yang menyebabkan gempa bumi.
Apabila bom atom atau nuklear diuji di sesebuah negara, letupan daripada bom buatan yang diletupkan secara automatik akan menyebabkan gempa bumi.
Lombong yang tidak diselenggara dan dikawal dengan baik merosakkan kontur atau struktur tanah sehingga menjejaskan plat bumi. Apabila plat Bumi mula pecah, ia sangat terdedah kepada geseran antara plat tektonik, yang akhirnya menyebabkan kejutan pada permukaan Bumi.
Walaupun gempa bumi yang disebabkan oleh aktiviti manusia tidak menyebabkan banyak korban dan jaraknya tidak luas, ia tetap dipanggil gempa bumi. Ini kerana renjatan yang terhasil masih menyebabkan kerosakan.
Dan ini adalah punca-punca gempa bumi yang perlu anda ketahui untuk mengetahui kejadian gempa bumi di permukaan bumi terutamanya mereka yang tinggal di kawasan yang terdedah. Saya harap ini dapat membantu.
